آجرهای قزاقی به صورت دستی تولید می گردد . در ایران باستان استفاده از خشت های دست ساز برای ساختمان سازی مرسوم بوده است.این خشت ها در برابر نور مستقیم آفتاب خشک میگردیده و با پیشرفت علم ، این آجرهای خشتی پخته می شده تا در برابر عوامل محیطی مستحکم تر شده و بتواند فشار بیشتری را تحمل نماید. بناهایی که در ایران موجود می باشد که دارای قدمت بیش از هزار سال است و در آن ها از آجرهای قزاقی دست ساز و آجرهای سنتی استفاده می شده و نشانگر این است که آجر های قزاقی از لحاظ استحکام بسیار بالا می باشند.
رایج ترین آجر دستی سنتی آجر قزاقی است که بصورت توپر و به شکل مکعب مستعطیل تولید می شود معمول ترین اندازه آجر قزاقی 5/5*20 و در ضخامتهای 10 و 5/5 و 3/5 سانتیمتر و نوع دیگر آن آجر ختایی مربعی شکل 20*20 با ضخامت 4/5 سانتیمتر می باشد.
طریقه تولید آجر قزاقی سنتی
آجر قزاقی به صورت سنتی و دستی تولید می گردد به این صورت که ، ابتدا خاک مورد نیاز که بیشتر خاک رس سرند شده می باشد تهیه شده ، و بعد از آن خاک گل تولید می گردد و درون قالب های چوبی قرار می گیرد و پس از خشک شدن خشت های قزاقی در کوره قرار گرفته ، در واقع مدت زمان پخت آجر قزاقی رنگ آجر را مشخص مینماید.
تاریخچه آجر قزاقی
آجر قزاقی از قدیمی ترین آجرهای سنتی ایران می باشد.در زمان ورود قزاق ها ، قزاق ها سربازخانه شان را با نوعی آجربا ابعاد 5*10*20 می ساختند و بعد از آن این آجرها به آجر قزاقی معروف شد و با توجه به قدمت این نوع آجرها، جزء آجر های سنتی دسته بندی میشوند.
از ویژگی های آجرهای قزاقی ، نزدن شوره ، نداشتن آلونک ، رنگ ثابت و مقاومت در برابر یخبندان و آب می باشد.
این آجرها برای نمای جدید و همچنین مرمت و بازسازی نماهای سنتی قدیمی به کار می رود.در روایتی دیگر تاریخچه این آجرها به دوره ساسانیان باز می گردد که از آن ها در بنا های عظیمی مانند : طاق کسری ، پلهای دختر ، گنبد کاووس ، مسجد جامع اصفهان و یزد استفاده شده است. این آجرهای به صورت طرح دار و گرد و رنگ های زرد و گلبهی و ابلق و پوسته پیازی و قرمز تولید میگردد.
