آجر شاموتی یکی از انواع آجر نسوز است که از اکسید سیلیسیوم (SiO2) و اکسید آلومینیوم (Al2O3) ساخته می‌شود. این آجر دارای کاربردهای گسترده‌ای است و انواع مختلفی از آن وجود دارد.
ترکیب مواد اولیه
آجرهای شاموتی عمدتاً شامل SiO2 و Al2O3 می‌شوند. میزان SiO2 در ترکیب آجرهای شاموتی ۵۰ تا ۸۵ درصد و میزان Al2O3 بین ۱۰ تا ۴۵ درصد است. این آجرها دارای حداکثر ۳ درصد Fe2O3، سه درصد TiO2 و مقادیر کمی اکسید منیزیم، اکسید کلسیم، اکسید سدیم و اکسید پتاسیم است. برای دستیابی به چنین ترکیبی، عمدتاً رس یا شاموت پخته شده از رس‌ها به‌عنوان مواد اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فرایند تولید
ماده اولیه اصلی آجرهای شاموتی، رس است. بخشی از رس می‌بایست تحت عملیات پیش‌پخت قرار بگیرد. این کار در دمای ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ درجه سانتی‌گراد در کوره‌های قائم، کوره‌های دوار و یا کوره‌های تونلی صورت می‌گیرد. محصول این فرایند شاموت است که می‌بایست خرد و دانه‌بندی شود. شاموت دانه‌بندی شده، سپس با مقدار مناسبی رس و آب مخلوط می‌شود. مراحل بعدی عبارتند از شکل‌دهی، خشک کردن و پختن. پخت آجرهای شاموتی معمولاً در دمای ۱۲۵۰ تا ۱۵۰۰ درجه سانتی‌گراد در کوره تونلی صورت می‌گیرد.
فازهای موجود در محصول
فازهای اصلی موجود در آجرهای شاموتی عبارتند از: مولایت و فاز شیشه. فاز شیشه بین ۴۰ تا ۵۵ درصد آجر را تشکیل می‌دهد. همچنین بسته به شرایط می‌توان آثاری از تری‌دیمیت و کریستوبالیتنیز در آجر شاموتی یافت.
